Với ý tưởng tôn vinh những nét kiến ​​trúc đặc sắc của người bản địa, 36 bungalow và villa của Avana Retreat được hình thành dưới sự hướng dẫn của những người thợ thủ công đến từ ba dân tộc thiểu số của Mai Châu. Từng góc nhỏ, từng tấc đất đều thấm đẫm văn hóa, bản sắc địa phương.

Hè mát, đông ấm, các căn phòng phản ứng tuyệt vời với môi trường vùng núi Tây Bắc nhờ phương pháp “trình tường”, cách xây nhà độc đáo của người H’mong, đắp tường đất hoàn toàn thủ công. Với kiến ​​trúc hiện đại ngày nay, thật khó để tin rằng một vật liệu thô, tự nhiên như đất còn phát huy tính năng vượt trội như vậy. Thực tế, phương pháp cổ xưa này là một trong những cách xây dựng bền vững nhất.

Người thợ chia sẻ với chúng tôi rằng mái tranh là tốt nhất, dễ kiếm, nhẹ và hiệu quả. Lớp mái lá giữ nhiệt vào mùa đông và điều hòa không gian mát mẻ vào mùa hè. Nhìn từ xa, nó giống như một lớp áo ngụy trang, “giấu mình” vào thiên nhiên. Đó cũng là ý tưởng khởi tạo Avana Retreat, một khu nghỉ hòa vào với núi rừng.

Ngước lên trần nhà, bạn sẽ thấy lớp mái được đan tỉ mỉ, đó là thành phẩm của một nghề thủ công truyền thống được người Thái gìn giữ đến ngày nay. Họ dùng tre nứa rừng đan thành những chiếc mâm cơm và nhiều vật dụng trong nhà. Hình ảnh chiếc mâm cơm giản dị nhưng được tạo nên đầy công phu đã trở thành cảm hứng trong nhiều thiết kế của Avana Retreat. 

Kiến ​​trúc độc bản của các dân tộc sống tại Mai Châu được đan cài hài hòa tại Avana Retreat, tạo nên bức tranh văn hóa sinh động, chờ đón bạn trải nghiệm. 

Dành một ngày để khám phá Avana Retreat và bạn sẽ bắt gặp một ngôi nhà sàn ẩn mình trên ngọn đồi thoải. Có thể bạn sẽ ngạc nhiên sao lại có một ngôi nhà sàn của người bản địa ngay tại đây? Đó không chỉ là một ngôi nhà truyền thống, nó là một bảo tàng lưu giữ những câu chuyện và ký ức xưa. 

Được xây dựng vào những năm 1970, ngôi nhà sàn này đã được chuyển đến vị trí hiện tại khi quá trình xây dựng bắt đầu. Khi Avana Retreat mới bắt đầu xây dựng, những người sáng lập đã ngồi lại bên nhau dưới chân nhà sàn, chia sẻ về những dự định, hy vọng về một khu nghỉ dưỡng trong tương lai. 

Sau khi hoàn thành xây dựng, ngôi nhà chuyển thành bảo tàng của khu nghỉ. Bạn có thể đến đây vào 9:00 đến 17:00 hàng ngày để quan sát các bộ sưu tập trang sức, trang phục truyền thống, nông cụ, văn học, nhạc cụ và nhiều đồ vật thú vị khác của ba dân tộc cư trú gần Avana: Thái, Mường và H’mong. Thuyết minh viên luôn có mặt mỗi buổi chiều để hướng dẫn bạn tìm hiểu về những cổ vật và câu chuyện của riêng nó.

Bóng dáng cụ già người Thái ngồi thấp thoáng bên khung dệt là hình ảnh quen thuộc bên dưới ngôi nhà sàn. Đây cũng là nơi diễn ra các lớp học thủ công của Avana như vẽ tranh sáp ong hay đan lát bằng tre. Vào một buổi tối mùa đông trong tuần, nhân viên Avana và các vị khách lưu trú sẽ quây quần tại nhà sàn, đốt ít củi nướng ngô khoai. Nhâm nhi những món dân dã, nhấp một ngụm trà ấm bên bếp lửa truyền thống, đó là những khoảnh khắc đơn sơ nhưng thật sự đáng nhớ. 

Họa tiết thổ cẩm được coi là linh hồn của văn hóa miền núi, hình tượng hóa cuộc sống bình dị hàng ngày của mỗi nhóm dân tộc. Nhắc đến vẻ đẹp truyền thống Mai Châu không thể không nhắc đến nghề dệt thổ cẩm của người Thái, với màu sắc độc đáo và hình vẽ sáng tạo về thiên nhiên, gia đình và đời sống văn hóa phong phú. 

Lấy cảm hứng từ thiên nhiên đất trời, thổ cẩm Thái pha trộn rất nhiều màu sắc phong phú, sống động. Màu trắng của gạo, màu xanh của cây, màu lam của trời và muôn vàn sắc màu của hoa trái, dưới bàn tay khéo léo của người phụ nữ Thái, họ dệt từng sợi chỉ thành một tấm hoa văn lớn.

Trong văn hóa dân tộc Thái, hình ảnh người phụ nữ gắn liền với nghề dệt thổ cẩm. Các bé gái bắt đầu những buổi học dệt cơ bản về dệt thổ cẩm từ mẹ và bà từ tấm bé. “Gái biết dệt, trai biết mồi câu”, đó là câu nói của người bản địa về nghề dệt. Sau khi thành thục tất cả các kĩ năng và dệt được tấm vải của riêng mình, người con gái ấy mới được coi là người lớn. Dệt thổ cẩm là biểu tượng cho đức hạnh của người phụ nữ, bởi tính thẩm mỹ cao thể hiện trong từng màu sắc, sự tỉ mỉ trong từng sợi chỉ, và niềm đam mê tỏa sáng qua từng hoa văn mà họ dệt nên.

Để trực tiếp tìm hiểu văn hóa dệt thổ cẩm, bạn có thể ghé qua Bảo tàng nhà sàn của Avana Retreat vào một số buổi chiều trong tuần để gặp gỡ cụ bà người Thái, lắng nghe những câu chuyện bên khung cửi, chạm vào những hoa văn độc đáo.

Trang phục nói lên rất nhiều điều về một con người, bởi vậy, khi nhìn vào trang phục truyền thống của người H’mong, bạn sẽ thấy được nét văn hóa của họ trong đó. Người H’mong tự hào khoác lên mình những bộ trang phục truyền thống tôn lên vẻ đẹp của nghệ thuật vẽ sáp ong - một phong tục truyền thống lâu đời. Giữa thời hiện đại với thời trang “ăn liền”, nghệ thuật cổ xưa vẫn được gìn giữ là điều thực sự đáng quý.

Mỗi nghệ nhân người H’mong đều quen thuộc với mùi thơm của sáp nóng. Họ là những bậc thầy trong việc tạo ra các thiết kế phức tạp bằng sáp và tjanting - loại bút có đầu bằng kim loại hình tam giác, thân bằng tre. Sáp nóng sẽ được giữ trên đầu bút như một chất mực để người vẽ biến tấu muôn vàn họa tiết sáng tạo lên tấm vải. Mọi chi tiết trên vải không thể sửa chữa được, đòi hỏi người nghệ nhân phải có tay nghề cao, khéo léo để thể hiện rõ ràng từng đường nét.

Vì người H’mong không có chữ viết nên những họa tiết trên trang phục trở thành cách thể hiện cuộc sống, văn hóa của họ. Sống giữa thiên nhiên nên hoa văn của họ chịu ảnh hưởng nhiều từ ngoại cảnh: hạt cây, vỏ ốc, dương xỉ, bông lúa,… Cũng như người Việt cổ, người H’mong quan niệm trời tròn đất vuông, nên bạn sẽ thường bắt gặp những ô vuông nhỏ tượng trưng cho đất trong các sản phẩm của họ.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, vẻ đẹp ấn tượng của nghệ thuật vẽ sáp ong còn nằm ở khâu nhuộm chàm vải. Vào cuối mùa hè, người H’mong sẽ lên nương cắt lá chàm và nhuộm vải, các cô gái trẻ thường theo mẹ ra đồng từ sáng sớm. Sau khi bản vẽ đã khô và sáp đã được loại bỏ, vải sẽ được nhúng nước chàm nhiều lần để tạo ra màu xanh đậm đặc trưng. Sản phẩm đã hoàn tất, với các họa tiết màu trắng sắc nét trên nền chàm xanh.

Không phụ thuộc vào chất liệu vải hiện đại, với sự khéo léo qua nhiều năm chắt lọc nghề thủ công truyền thống, người H’mong đã vẽ lên trang phục của mình những họa tiết độc đáo và tinh xảo. Đó là nghệ thuật vẽ sáp ong, niềm tự hào của người H’mong.

Ở miền núi, cuộc sống vẫn theo nhịp điệu riêng của nó, nơi tất cả sự thô sơ của thiên nhiên hiện diện trong các vật dụng hàng ngày. Một trong các vật liệu quen thuộc, đó là mây, tre. 

Một trong những kỹ năng lâu đời nhất - đan mây, tre vẫn phổ biến trong các làng bản. Mây và tre được chẻ nhỏ và tuốt sợi theo kích cỡ và chiều dài của vật dụng cụ thể. Sợi to sẽ để đan quai sản phẩm, sợi nhỏ dùng cho những khâu đan kì công hơn. Mộc mạc là thế nhưng dưới bàn tay khéo léo của người nghệ nhân, từng sợi đan cài vào nhau ngay ngắn, rồi tạo nên muôn hình sản phẩm. Không chỉ đẹp mắt, các vật dụng bằng mây, tre còn bền và dễ sửa đổi thành các công dụng khác nhau như giỏ, gùi, mũ, quạt nan…

Dù ngày nay nhiều chất liệu mới được sinh ra, bền hơn, nhiều công năng thay thế các chất liệu tự nhiên, nhưng với Avana Retreat không gì chân thực, gần gũi và đẹp đẽ bằng những gì xuất phát từ thiên nhiên. Bởi vậy, trang trí cho mỗi căn phòng, các đồ vật đều là những sản phẩm thủ công, bình dị có thể tìm thấy trong ngôi nhà của người bản địa Mai Châu. Ngước lên trần nhà bạn sẽ thấy chi tiết đan giống trên mâm cơm của người Thái, dưới chân là thảm cói, góc phòng là chiếc rổ tre xinh xắn. 

Tất cả các sản phẩm thủ công tại Avana Retreat đều được tạo nên bởi các nghệ nhân người H’mong, người Thái, những người vẫn giữ nghề truyền thống qua từng thế hệ. Với họ, đây là nghề, là cuộc sống hàng ngày; còn với Avana Retrea đó là nghệ thuật, nền văn hóa không thể thay thế và cần được bảo tồn, tiếp nối để phát triển. 

Ngay dưới Bảo tàng Nhà sàn của Avana Retreat, vào một số buổi chiều trong tuần, bạn có thể ghé qua để gặp gỡ nghệ nhân, lắng nghe câu chuyện về nghề thủ công, chiêm ngưỡng sự tinh tế trong từng thao tác đan, nút thắt và tự mình trải nghiệm nghề đan truyền thống.